شير يكي از كامل ترين غذاهاست

هرم غذا

انرژي غذاها

• بدن ما انرژي حاصل از غذاها را از سه راه عمومي مصرف مي‌كند كه عبارت اند از: متابوليسم پايه، فعاليت بدني و گوارش، جذب و سنتز مواد در بافت‌ها.
اصطلاح متابوليسم پايه به حداقل انرژي مصرف شده براي حفظ فرايندهاي حياتي گفته مي‌شود. اين انرژي، براي انجام دادن فعاليت‌هايي چون انتقال فعال، ضربان‌هاي قلب، تنفس، حفظ دماي بدن، تونوس ماهيچه‌ها و كار مغز مصرف مي‌شود. مقدار متابوليسم پايه را معمولاّ در يك شبانه روز در نظر مي‌گيرند. متابوليسم پايه را از روي مقدار اكسيژن مصرف شده شخص محاسبه مي‌كنند و اين مقدار در افراد مختلف، متفاوت است و حتي در يك فرد هم متناسب با وضعيت بدني و كارهاي فيزيكي مي‌تواند متغير باشد. عوامل مؤثر بر متابوليسم پايه عبارت اند از: جنس، سن، تركيب بدن، مقدار هورمون تيروئيد (كه سوخت و ساز سلولي را زير كنترل دارد). دماي بدن، دماي محيط، بارداري و بيماري.

اسيد آمينه‌هاي ضروري و غيرضروري

با خوردن نان و لوبيا، همه‌ي اسيدهاي آمينه‌ي ضروري تأمين مي‌شوند.

طبقه بندي غذاها

در شكل زير انواع غذاها نشان داده شده اند نام هر يك را در ستون مربوط به خودش بنويسيد.
تذكر: ممكن است برخي از غذاها در دو يا چند گروه مشترك باشند.

آزمايش شناسايي چربي‌ها در غذا

مقدار كمي گردو، كره، سيب زميني، هويج، فندق و ... را برداريد و هر كدام را جداگانه روي تكه‌ي كاغذ بماليد سپس كاغذ را در مقابل نور بگيريد چه مشاهده مي‌كنيد.
1- براي كدام يك از مواد نام برده لكه شفاف ايجاد شده است؟
2- كدام يك از لكه‌ها شفاف تر است؟
از اين آزمايش چه نتيجه‌ي مي‌گيريد؟

تأثير نوع و مقدار غذا بر رشد بدن

فريد معتقد است كه نوع غذا در رشد بدن مؤثرتر است تا مقدار غذا، آيا شما با اين عقيده موافقيد؟به چه دليل؟

طبقه بندي چربي‌ها

مواد زير را بر اساس جدول زير طبقه بندي كنيد.
گوشت- ذرت- تخم مرغ- پنير- كره- دانه آفتاب گردان

گروه بندي غذاها

مواد لازم
● چند نوع غذا يا تصوير آن‌ها را به دانش آموزان نشان دهيد. از دانش آموزان بخواهيد غذاها را در يكي از سه گروه گفته شده قرار بدهند. سپس، از ايشان بخواهيد كه كاربرد اصلي هر كدام را بگويند، مثلا"، بايد بفهمد كه هيدرات‌هاي كربن و چربي‌ها در اصل انرژي زا هستند و پروتئين‌ها نقش ساختماني دارند و در رشد دخالت مي‌كنند.
از دانش آموزان بخواهيد در زمينه اثرات ناكافي بودن موادمعدني و ويتامين‌ها تحقيق كنند و غذاها را بر حسب عمل آنها، مثلا" غذاهاي پرانرژي، غذاهايي كه نياز به گوارش انداك دارند و غيره، طبقه بندي كنند.

مدل‌هاي گوارش

نشاسته، پلي ساكاريدي است كه از اجتماع مولكول‌هاي مشابه گلوكز تشكيل مي‌شود. زنجيره‌ي پروتئين‌ها هم از مجموعه اسيدهاي آمينه متفاوتي حاصل مي‌آيد. در طول فرايند گوارش، مولكول‌هاي بزرگ تحت اثر عمل آنزيم‌ها، به مولكول‌هاي كوچكتر سازنده خود شكسته مي‌شوند. مثلا"، از مولكول نشاسته، گلوكز و از مولكول پروتئين، اسيدهاي آمينه حاصل مي‌آيند. شما هم مي‌توانيد با قطع كردن مولكول‌هاي غذاها، فرايند گوارش را نشان بدهيد. براي ساختن مدل‌هاي غذا به فعاليت "مدل مولكول‌هاي غذا" مراجعه كنيد.

آزمون غذاها

هر كدام از سه گروه موادغذايي را با انجام آزمايش ساده‌ي مي‌توان تشخيص داد. اگر غذا به شكل مايع نباشد، مقدار اندكي از آن را بيابيد و در آب كمي بريزيد.

پروتئين
به محلولي كه آزمودن آن مورد نظر است، كمي هيدروكسيدسديم بيفزاييد، سپس، اندكي سولفات مس II روي آن بريزيد. بنفش شدن رنگ، علامت وجود پروتئين است.
نشاسته
محلول يد بيفزاييد. ايجاد رنگ آبي تيره، نشانه وجود نشاسته است.
قندهاي احياكننده
غذا را در آب حل كنيد. مقداري از آن را در درپوش بطري بگذاريد و به آن، محلول بنديكت يا فهلينگ اضافه كنيد. مخلوط را به مدت يك دقيقه به آرامي حرارت دهيد. از عينك ايمني استفاده كنيد. پديد آمدن رسوب سبز يا قهوه‌ي دليل وجود قند است.
چربي
مقداري از غذاي مورد نظر را روي كاغذ بماليد. در صورت پيدا شدن لكه شفاف، ماده‌ي غذايي چربي دارد.

ليپيدها- چربي‌ها

مواد لازم
● مقوا
●قيچي
انواعي از چربي‌ها، از اسيدهاي چرب و گليسرول ساخته شده اند. شكل ويژه‌ي را براي مولكول‌هاي اسيد چرب و گليسرول در نظر بگيريد و آنها را از مقوا ببريد. اكنون، اگر اين قطعات را كنار هم بگذاريد، مولكول ليپيد (تري گليسريد) درست مي‌شود. هرچه طول رشته اسيد چرب بيشتر باشد، چربي حاصل، حالت جامدتري دارد. روغن‌هاي مايع، رشته‌هاي كوتاهتري دارند .
از دانش آموزان بخواهيد كه با مقواها، انواع متفاوتي از چربي‌ها را بسازند. حتي مي‌توانيد اين كار را تبديل به نوعي بازي كنيد.

هيدرات‌هاي كربن

مواد لازم
● نخود، مهره ، يا اشياي مشابه ديگر
هر نخود را به جاي يك مونوساكاريد، مانند گلوكز در نظر بگيريد. دو واحد كه در كنار هم باشند، يك دي ساكاريد مانند قند معمولي را مي‌سازند. از كنار هم قرار گرفتن تعداد زياد واحدها هم مولكول پلي ساكاريد مانند نشاسته درست مي‌شود.
توجه: همه دي ساكاريدها يا پلي ساكاريدها از واحدهاي دقيقا" مشابهي تشكيل نشده اند. مثلا"، ساكارز، دي ساكاريدي است كه يك گلوكز و يك فروكتوز دارد.